Sources in the History of the Sufi Community of Seyyid Ali Sultan (Dimotika, Greece)


Yuri Averyanov

DOI: http://dx.doi.org/10.24848/islmlg.06.1.02

Full Text:

PDF

Abstract


This paper is devoted to one of renowned abdals (saints) who migrated to Balkan in the 14th century. It is Seyyid ‘Ali Sultan who was nicknamed Qyzyl-deli. The author reconstructed his life on the basis of the wide spectrum of written sources: historical chronicles, hagiography (particularly, «Vilayet-name-i Seyyid ‘Ali Sultan»), mystic hymns (nefes) and waqfs. According to the Bektashi tradition, Seyyid ‘Ali Sultan was the link between Haji Bektash and Balym Sultan who has been educated in his tekke. The author puts his figure between two mystical type: the doctrine of the early Sufi masters of Bektashiyya and «janissarian» Sufism of the 16th century. He also touches upon the issue of history of genesis of Sufi tekkes in the Balkan peninsula in the early centuries of the Ottoman conquest.

Keywords


Balkans; Sufism; Bektashiyya

References


Abdal Musa, 1999 — Abdal Musa Velâyetnâmesi. Haz. A. Güzel. Ankara, 1999.

Akın, 1968 — Akın H. Aydınoğulları tarihi hakkında bir araştırma. Ankara, 1968.

Aslanoğlu, 2000 — Aslanoğlu İ. Pir Sultan Abdallar. İstanbul, 2000.

Aşıkpaşazâde, 1949 — Aşıkpaşazâde, Derviş Ahmed. Tevârih-i Âl-I Osman. Haz. N. Atsız. İstanbul, 1949.

Aydın, 2008 — Aydın A. Trakya ve Anadolu’da erenler bahçesi. İstanbul, 2008.

Barkan, 1942 — Barkan Ö.L. Osmanlı Imparatorluğu’nda bir iskân ve kolonizasyon metodu olarak vakıflar ve temlikler, I // Vakıflar Dergisi, № 2 (1942).

Beldiceanu-Steinherr, 1971 — Beldiceanu-Steinherr İ. La vita de Seyyid Ali Sultan et la conquête de la Thrace par les Turcs // Proceedings of the 27th International Congress of orientalists, Ann Arbor, 1967. Wiesbaden, 1971.

Beldiceanu-Steinherr, 1999 — Beldiceanu-Steinherr İ. Osmanlı tahrir defterlerinde Seyyid Ali Sultan: Heterodoks İslam’in Türkiye’ye yerleşmesi // Sol Kol: Osmanlı egemenliğinde Via Egnatia (1380–1699). Haz. E. Zahariadou. İstanbul, 1999.

Birdoğan, 1992 — Birdoğan N. Anadolu ve Balkanlar’da Alevî yerleşmesi: ocaklar, dedeler, soyağaçları. İstanbul, 1992.

Birge, 1965 — Birge J.K. The Bektashi Order of dervishes. L., 1965.

Düstur-name-i Enveri, 2003 — Fatih devri kaynaklarından Düstur-name-i Enveri. Osmanlı tarihi kısmı (1299–1466). Haz. N. Öztürk. İstanbul, 2003.

Engin 2010 — Engin R. Refik Engin’in Kızıldeli gezi notları // Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli, № 53 (kış 2010).

Ergun, 1944 — Ergun S.N. Bektâşî şairleri ve nefesleri. İstanbul, 1944.

Faroqhi, 1976 — Faroqhi S. Agricultural activities in a Bektashi center: the tekke of Kızıldeli 1750–1830 // Südost Forschungen, XXXV (München, 1976).

Göklbilgin, 2008 — Gökbilgin M.T. Rumeli’de Yürükler, Tatarlar ve Evlâd-ı Fâtihân. İstanbul, 2008.

Gökbilgin, 1952 — Gökbilgin M.T. XV–XVI. asırlarda Edirne ve Paşa Livâsı: vakıflar, mülkler, mukataalar. İstanbul, 1952.

Gölpınarlı, 1992 — Gölpınarlı A. Alevî Bektaşî nefesleri. İstanbul, 1992.

Gümüşoğlu, 2009 — Gümüşoğlu D. (haz.). Sâdık Abdâl Divânı. İstanbul, 2009.

Hezarfen, 2006 — Hezarfen A. Tarihi belgeler ışığında Kızıdelı Sultan (Seyit Ali Sultan). İstanbul, 2006.

Kafadar, 1995 — Kafadar C. Between two worlds: the construction of the Ottoman State. Berkley, Los-Angeles, London, 1995.

Kavak, 2006 — Kavak A. Menkıbelerle Kızıldeli Sultan ve Dimetoka kazasındaki dergâhı. Komotini, 2006.

Kaya, 2002 — Kaya D. Sivas kaynaklı cönklerde Kızıldeli // Uluslararası Türk Dünyası İnanç önderleri kongresi. Ankara, 2002.

Koca Ş., 2005 — Koca Ş. Dimetoka’da bir erenler ocağı: Seyyid Ali Sultan — Kızıldeli (Microdorian) Bektaşı Dergâhı // Bektaşılık ve Bektaşî Dergâhları. Haz. A. Aydın. İstanbul, 2005.

Koca T., 1990 — Koca T. Bektaşi Alevi şairleri ve nefesleri. İstanbul, 1990.

Kosteneçki, 2008 — Kosteneçki K. Stefan Lazareviç-Yıldırım Bayezid’in emrinde bir Sırp despotu. Haz. H. Mevsim. İstanbul, 2008.

Kumahmedoğlu, 1948 — Kumahmedoğlu N. Konya ve çevresinde bir gezi notları // Konya, № 116–117 (Haziran -Temmuz 1948).

Maden 2010 — Maden F. Kızıldeli Sultan tekkesinin kapatılması (1826) ve yeniden faaliyete başlaması // Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli, № 53 (kış 2010).

Noyan, 2000 — Noyan B. Bütün yönleriyle Bektaşîlik ve Alevîlik. Cilt III. Ankara, 2000.

Noyan, 1999 — Noyan B. Seyyid Ali Sultân (Kızıl Deli Sultân) Velâyetnâmesi. Ankara, 1999.Noyan, 1998 — Noyan B. Bütün yönleriyle Bektaşilik ve Alevilik. Cilt I. Ankara, 1998.

Noyan, 1996 — Noyan B. Veli Baba Menakıbnamesi. İstanbul, 1996.

Noyan, 1976 — Noyan B. Demir Baba Vilâyetnamesi. İstanbul, 1976.Ocak, 1997 — Ocak A.Y. Kültür tarihi kaynağı olarak menâkıbnâmeler. Ankara, 1997.

Ocak, 1992 — Ocak A.Y. Osmanlı Imparatorluğunda marjinal Sufilik: Kalenderîler. Ankara, 1992.

Oytan, 2007 — Oytan M.T. Bektaşiliğin içyüzü. İstanbul, 2007.

Öz, 1941 — Öz T . Murat I ile Emir Süleyman’a ait iki vakfiye // Tarih Vesikaları Dergisi, 1/4 (1941).

Özgül, 2010 — Özgül V. 16. yüzyıl öncesinde Dimetoka, Kızıl Deli ve Balabanlılar // Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli, № 53 (kış 2010).

Öztelli 2004 — Öztelli C. Pir Sultan Abdal. Bütün şiirleri. İstanbul, 2004.

Şahin, 2009 — Şahin H. Seyyid Ali Sultan // TDV İslâm Ansiklopedisi. Cilt 39. İstanbul, 2009.

Şahin, 2008 — Şahin H. Tarih kaynağı olarak evliya menâkıbnâmeleri // Prof. Dr. Işın Demirkent anısına. İstanbul, 2008.

Tozlu 2010 — Tozlu S. Osmanlı arşiv belgelerine göre Kızıldeli (Seyyid Ali Sultan) zaviyesi (1826–1852) // Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli, № 53 (kış 2010).

Viranî, 1998 — Viranî Divânı ve Risalesi (Buyruğu). Der. A.A. Atalay Vaktidolu. İstanbul, 1998.

Yıldırım, 2010a — Yıldırım R. Bektaşî-Alevî geleneğine gore Seyyid Ali Sultan // Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli, № 53 (kış 2010).

Yıldırım, 2010b — Yıldırım R. Muhabbetten tarikata: Bektaşî tarikatı’nın oluşum sürecinde Kızıldeli’nin rolü // Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli, № 53 (kış 2010).

Yıldırım, 2007 — Yıldırım R. Seyyid Ali Sultân (Kızıl Deli) ve Velâyetnâmesi. Ankara, 2007.



DOI: http://dx.doi.org/10.24848/islmlg.06.1.02